Mindset

“Mijn leidinggevende wil dat ik me zichtbaarder maak in mijn werk. Het heeft te maken met mindset, zegt hij”. Het wordt verteld met een grijns, maar zonder de bravoure die ik zo gewend ben bij deze professional.  Ouder geworden, gezondheidsklachten, meerdere reorganisaties overleefd en nog altijd aan het werk.

Ik herinner me meer quotes, waarin hij de spot dreef met het jargon en de controledrift van het management. “Mijn nieuwe directeur vraagt wat ik nou eigenlijk precies doe. Ze weet niet hoe ze me aan kan sturen, zegt ze. Mooi, dat wil ik graag zo houden….”.

De lang gekoesterde autonomie van deze persoon heeft ondertussen moeten wijken voor nieuwe uitgangspunten in de dienstverlening. Hij moet oppassen dat hij de aansluiting niet verliest.

Mindset. Ik ken genoeg werkenden die de term alleen al met hoongelach pareren. Je kunt erom lachen, best bevrijdend ook, zolang je er niks mee hoeft. Maar wie bepaalt dat? En klopt het wel in deze tijd van kanteling?

We hebben allemaal onze aannames en waarheden. In het interessante themanummer van het Tijdschrift Conflicthantering over Stereotypering, legt Hugo Prein de betekenis van framen uit. “Frames zijn de lenzen waarmee we onze situatie bekijken en onze interacties met anderen ervaren en begrijpen. Ze zijn vaak beperkt, eenzijdig en stereotyp. In die zin helpen ze ons om overzicht te houden in de brij van informatie die dagelijks op ons afkomt. Naarmate we meer emotioneel betrokken zijn en de belangen groot zijn, werken onze intuïtieve schema’s en frames minder betrouwbaar en is de kans op vertekening groot. We zijn bijvoorbeeld geneigd informatie te negeren die niet overeenkomt met onze opvattingen.”  We zien het niet meer zo scherp en zo doen we onszelf en de ander te kort.

Een ander frame laat zich niet opdringen. Het is altijd belangrijk elkaars opvattingen, motivaties en uitgangspunten te respecteren. Dat geldt voor de leidinggevende in het voorbeeld hierboven, en ook voor de professional. Het vermogen om vragen te stellen brengt verbinding tussen mensen. De bereidheid om jezelf af en toe eens flink in verwarring te brengen door jezelf te (laten) bevragen, voorkomt dat de boel op scherp komt te staan. Daar hoeft geen jargon aan te pas te komen. 

Wel moed.

Bron: Tijdschrift voor Conflicthantering, jaargang 10, 2015, nummer 1

Grote ego’s maken niet het verschil.

 “Er zijn veel, heel veel mensen met grote ego’s”, merkt een deelnemer uit het publiek op tijdens een boeiende bijeenkomst over terugkeerbegeleiding in opdracht van Vluchtelingenwerk Noord Nederland (VWNN). In het publiek zitten zowel asielmedewerkers, als vrijwilligers in de gemeenten, sommigen met een achtergrond als vluchteling. 

Met twee acteurs als intermediair zetten we een vergrootglas op de mens als vrijwilliger bij VWNN en de mens als asielzoeker.

Deze deelnemer, zelf ooit gevlucht,  is duidelijk: Als hulpverlener moet je jezelf niet groter maken dan je bent. Dat hoeft ook niet, beter van niet, ook al wil je zo graag helpen. Je bijdrage is begrensd, maar voegt wel degelijk iets toe binnen die begrenzing.

Wat betekent het om met uitgeprocedeerde asielzoekers over hun toekomst te praten? Als je op het punt gekomen bent, dat je geen procedure meer uit de kast kunt trekken, geen realistische aanvraag voor een verblijfsvergunning meer kunt helpen opstarten?  Alleen nog strohalmen kunt aanreiken met als resultaat ‘ga terug naar af’? Wat nu? Goed willen doen, waar zit ‘m dat in?

Waardigheid, gelijkwaardigheid en emotie. Dat is wat deze deelnemer inbrengt, en dat mag er zijn.

Het stemt tot nadenken. Vanuit betrokkenheid zijn mensen van binnenuit gedreven om te willen helpen, iets voor de ander te betekenen. Die gedrevenheid vind ik mooi, ik bewonder het altijd wel als mensen ergens voor gaan.

Zo zie ik uit naar de bijeenkomst vanavond met vrijwilligers in een hospice. De keuze om vrijwilliger te zijn in de begeleiding van asielzoekers,  of van mensen in hun laatste levensfase, is een moedige. Domeinen worden betreden waar niet altijd woorden voor zijn.

Ik ben benieuwd hoe de vrijwilligers van het hospice hun toegevoegde waarde zelf onder woorden brengen. Als gelijkwaardigheid de basis is van contact, dan zit het goed. Als iemands waardigheid (misschien door alle narigheid heen) wordt erkend, en emotie gezien, dan doet dit ook goed. Ik denk dat ze hier wel mee komen.

Niks ‘disengaged’ professional! Moreel beraad is hier op zijn plaats.

Een tijdje terug kwam er op LinkedIn  een Infographic voorbij met daarop de ‘13 personality traits of a disengaged professional’. Mét de waarschuwing dat deze mensen je hele organisatiecultuur om zeep helpen. Het is door mijn hoofd blijven spoken.

Wat zijn dat voor gevaarlijke mensen? Ze klagen. Ze zijn niet enthousiast. Ze weten het beter. En ze stellen zich onafhankelijk op, werken liever alleen. Het schrikbeeld van de manager. Je kunt ze maar beter niet in je team hebben.

“Laat mij mijn werk met cliënten nou maar doen, verder hoef ik niks. Geen vergaderingen, geen deskundigheidsbevordering, geen teamdagen, niks verder.” Ik hoorde dit een paar dagen geleden. Een ervaren begeleidster in de gehandicaptenzorg is er klaar mee. Ze wil in samenspraak met de teammanager minder uren gaan draaien. Blijkbaar vervalt dan de verplichting om overal bij te zijn. Maar is dit het nou?

De begeleidster laat me haar armen zien. Ze zitten vol krassen en blauwe plekken. Er blijkt een visieverschil te zijn over een vrijheidsbeperkende maatregel voor een van de cliënten. Zij wil die maatregel invoeren. Andere teamleden zien dat als een laatste optie. De ruimte daartussen ligt braak. Zij voelt zich alleen staan. De teamleden voelen zich niet geroepen om uitgebreid met haar in discussie te gaan, want zij ziet toch maar één oplossing en die past niet meer in het beleid.

Dit lijkt me toch eerder een eenzame worsteling in een moreel lastige situatie, dan een professional met lastige persoonskenmerken. Kies je voor de vrijheid van de cliënt, dan is het onveilig voor de professional. Hoe ver mag je daarin gaan? De maatregel waar het om gaat maakt het voor de cliënt bovendien mogelijk om zich buiten te begeven, zonder de escalatie die zich dan altijd voldoet, en al het gedoe wat daar op volgt.  Wat is hier het goede om te doen?

De dialoog in dit soort kwesties wordt maar al te vaak uit de weg gegaan, omdat er een negatieve spiraal in de onderlinge communicatie ontstaat en buig die maar eens om.

Dagelijks doen zich situaties voor waarin professionals beslissingen moeten nemen over wat het goede is om te doen voor een bepaalde cliënt in een specifieke context. Je komt er niet altijd uit met algemene regels en protocollen, of met een beroepscode.

Een actueel voorbeeld uit de jeugdzorg: “ Mijn werkgever wil dat ik meer inzet op het netwerk van de klant en blijft daar op hameren. Wil de klant niet op informele manier geholpen worden door zijn omgeving dan wordt van mij verwacht dat ik een kort traject aan ga met de klant. Voor deze klant is het teleurstellend dat na eindelijk accepteren van hulp het al weer gaat stoppen omdat haar vraag niet beantwoord zal worden als ik de hulp niet voortzet.”

‘A disengaged employee will be a drain on the rest of the team’ waarschuwt de Infographic.

Kijk nog eens goed. Het werken met mensen heeft altijd een morele dimensie. Je  doet elkaar toch veel meer recht door hiernaar op zoek te gaan. Wat mensen drijft en inspireert is de basis voor goede hulpverlening. Zeker  nu er zoveel in beweging is in zorg en welzijn. Het vraagt moed, maar dat is het meer dan waard. Kom op. 

Als je jezelf ook scherp wilt houden, of als je een steun in de rug zoekt, kijk dan eens verder naar mijn aanbod op www.ennykeiren.nl.

Ook voor kleine budgetten. Je kunt je  al inschrijven vanaf  € 55.

Je gelijkwaardig voelen begint bij jezelf, niet bij de ander. Over samenwerken.

Samenwerken en elkaars partner zijn, dat is de opdracht van professionals van nu. De transitie van het sociaal domein brengt professionals met verschillende achtergronden samen.  “Hoe doe ik dat? “ hoor ik regelmatig als coach. Ieder verhaal is anders. Rode draad is dat er een goed ontwikkelde professional voor mij zit, die wel wat kan, en zeker veel in te brengen heeft. Maar dat lukt niet altijd op het moment en op de plaats waar het moet.

“ Vanaf het begin heb ik moeite met het gebrek aan aandacht van mijn directeur (opdrachtgever)  voor de voortgang van mijn project, maar ik spreek het niet uit. Ik hou namelijk erg veel rekening met de lastige omstandigheden waarin hij zich bevindt.”

“Het gesprek eindigde onbevredigend. We zijn er niet uitgekomen. Ik was teveel bezig met het bewijzen van mijn gelijk. Graag was ik kalmer gebleven. “

“Ik voelde mij overruled toen iemand in het overleg mij op de man af vroeg om nu eens met mijn visie te komen. Terwijl ik met zoveel belangen rekening hield!  Het was echt een slechte timing en van hem had ik dit helemaal niet verwacht”.

In de drie –recente- voorbeelden zijn de professionals eigenlijk geschrokken dat hen dit overkomt. Zij hebben er last van. De luwte van het coachingsgeprek helpt hen te verwoorden wat hen het meest bezig houdt en te begrijpen wat er in de interactie gebeurt. 

De projectleider uit het eerste voorbeeld is een positief ingestelde sympathieke man met veel respect voor de ander. Een houding van nieuwsgierigheid en respect is een belangrijke kwaliteit in de samenwerking. Maar in een oogopslag is duidelijk dat hij zichzelf niet als gelijkwaardig positioneert in het gesprek. De lichaamstaal spreekt boekdelen. 

De illustratie drukt het uit: als je de ander bij voorbaat op een voetstuk plaatst, ben je automatisch een kopje kleiner.  “Je hebt 10 minuten? Laat ik dan snel beginnen. Ik zal mijn verhaal inkorten.” En gehaast komt het verslag op tafel, gebaseerd op een afgesproken tijd van 50 minuten. Na een paar zinnen al komt de gesprekspartner met een oplossing waarom je niet vroeg.  Je gelijkwaardig voelen begint bij jezelf, niet bij de ander. Daar is best wat aan te doen.

Samenwerken vraagt om een mentaliteit gericht op meebrengen, en dat doe je vanuit een goed ontwikkeld gevoel voor competentie op je vakgebied. De voorbeelden laten zien hoe professionals op zoek zijn,  hoe zij daar het beste uit kunnen halen.   Bij de een helpt weer een ander inzicht dan bij de ander. “Jouw wereldbeeld is niet het enige” schreef Hanna Nathans ooit in Adviseren als tweede beroep. Een open deur als je het zo ziet staan, maar wel een eye-opener voor de professionals uit de andere twee voorbeelden.

Als je jezelf ook scherp wilt houden, of als je een steun in de rug zoekt, kijk dan eens verder naar mijn aanbod op www.ennykeiren.nl.

Ook voor kleine budgetten. Je kunt al inschrijven vanaf  € 55.

Het kookplaatje

Zo. Kijk wat ik heb! Mevrouw W. kijkt triomfantelijk naar haar zus en zwager. Ze heeft bij Blokker een elektrisch kookplaatje gekocht. Diezelfde namiddag is het kookplaatje weer terug in de winkel.  Dochter R. heeft ingegrepen.  

Ik hoor het van Zus en Zwager. Zij kijken mij veelbetekenend aan. Het gaat niet goed met W. , zeggen ze. Ze is pas nog achterovergevallen met de rollator in een drukke winkelstraat. Ze is ook soms erg onaardig tegen mensen die bij haar op bezoek komen. ‘Ik ben een akelig mens geworden’, zegt ze zelf. 

En na het zoveelste zwartgeblakerde pannetje is het gasfornuis afgesloten, zodat er niet nog ergere dingen gebeuren. W. wil niet weg uit haar huis, en ze wil ook niet betutteld worden.  Met het kookplaatje koopt ze een stukje eigen zeggenschap terug.  Daar kan ze een paar uurtjes op vooruit, en dan is het weer over.

Zus en zwager volgen het op de voet en doen wat ze kunnen. Ze zijn zelf ook de jongsten niet meer.  Ze hebben hun eigen verhaal. Zo vierde Zwager zijn eigen kleine triomf in de spreekkamer van de urologe. Ze bespraken de operatie aan zijn prostaat. De urologe had deze uitgevoerd  en vroeg hoe het nu met Zwager was en of hij nog vragen had. “Nee”, zei hij. “Of toch! Het is niet helemaal volgens afspraak gelopen”. “Hoezo, wat bedoelt u dan?” vroeg de urologe.  "Nou, mijn vaste uroloog had mij gevraagd of ik akkoord was als niet hij,  maar een ander zou opereren. Ik heb toen gezegd: het is goed dokter, als het maar een vakman is”.

Het bleef even stil. De urologe vroeg het dan toch maar: “Meneer, twijfelt u nu aan mijn vakkundigheid?” Zwager kijkt haar triomfantelijk aan:

“Nee dokter. Dat niet. Maar u bent GEEN vakMAN. "

Op dit verhaal kan Zwager ook even vooruit. Het is de betere versie van dat verhaal waarin hij ook figureert, maar dan met een katheter en een enorme zak bloed aan zijn bed. 

Alle zusters hier zijn lief, nou ja, misschien niet allemaal even lief….

Wat doe je als je ziet dat jouw collega een cliënt hardhandig bejegent of afsnauwt?

‘Oh, maar dat gebeurt bij ons niet’, zeg je dan hoogst waarschijnlijk. ‘Bij ons is de cliënt in goede handen’. Alle principes van goede zorg druisen in tegen de gedachte dat hulpverleners over de schreef gaan in de zorgrelatie. En al helemaal niet in je eigen team, of je eigen organisatie.

Voorbeelden van onveilige zorgrelaties zijn er wel, als je ze wilt zien. Vriend Jan bezocht zijn vader bijna dagelijks in de recreatiezaal van een instelling voor ouderenzorg. Het viel hem op dat iemand van het personeel hardhandig omging met, ik citeer, een ‘vrouwke’. Hij zag het nog een keer, en nog een keer. Het personeelslid had, als enige, dienst in de zaal. Zij gedroeg zich ook best wel bot naar andere cliënten, maar vooral bij het ‘vrouwke’, steeds ergens achterin de zaal. Het beviel Jan niks, ‘dit soort mensen’ rondom ‘ons pa’. Dus Jan wachtte zijn kans af , deed net of hij de zaal verliet en betrapte haar. Hij sprak haar aan, zo direct als hij in het dagelijks leven altijd is. Zij schrok er heel erg van.

Jan heeft het hier verder bij gelaten.

Een weerbare cliënt zegt het wel tegen de zuster als het niet bevalt. Maar dat is spannend. Niet iedereen durft dat of doet dat. En wat doet zuster Hilde met een opmerking over zuster Agaath, als de cliënt het niet tegen zuster Agaath zelf durft te zeggen? Zij heeft waarschijnlijk geleerd hier niet op in te gaan en dus niet door te vragen. Je praat niet over collega’s die er zelf niet bij zijn. 

Met welke woorden kom je daar doorheen als cliënt? Hoe drukken mensen zich eigenlijk uit,  als zij een signaal willen afgeven over een onveilige zorgrelatie?

 “Bij ons zijn alle zusters lief….” Het  klinkt goed als een cliënt dit zegt.

“ Nee, niet allemaal even lief…” is daarop de reactie van een andere cliënt. Dat is al iets minder positief, maar natuurlijk heb je met de ene zuster meer klik dan met de andere, denk je dan.

Maar wat te denken als daarop volgt “... soms zijn er dingen die niet fijn zijn, die je eigenlijk liever niet hebt..”

Schoorvoetend en voorzichtig komt er nu meer informatie op tafel, maar nog steeds kan de boodschap op verschillende manieren worden verstaan en is het niet perse verontrustend.

Diefstal is gemakkelijker te verwoorden dan het gevoel je te moeten beschermen tegen een hulpverlener. Het is een ongemakkelijk parket.

Op de startbijeenkomst van het project Veilige Zorgrelatie op 21 mei 2013, liet het Toetstheater (www.toetstheater.com) twee situaties zien waarin sprake was van grensoverschrijdend gedrag. Het publiek bestond uit professionals, management, bestuurders, staf-/ kwaliteitsmedewerkers, cliëntenraadsleden en vrijwilligers, uit de branche van verpleging, verzorging en thuiszorg, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg.

Het publiek mocht ingrijpen en deed dat ook.  Onaanvaardbaar, vond men. Zo’n medewerker hoort niet thuis in de zorg.

Maar tegelijkertijd constateerde men dat de gespeelde situaties eigenlijk helemaal niet zo onvoorstelbaar zijn. Een oudere cliënt verzet zich tegen de wasbeurt in de thuiszorg en moet daar toch aan geloven. Een gehandicapte cliënt met gedragsproblemen heeft geen zin om naar de dagbesteding te gaan en weigert zijn jas aan te trekken. Hij spuugt naar de begeleider, die hem een klap geeft.

Het begint ergens en loopt op. Als dit in de loop van de tijd zo kon gebeuren, dan zegt dat ook iets over de cultuur van het team en de organisatie. Waar was de oplettendheid van de andere collega’s? Wat vinden ze er eigenlijk van? Hoe kon de druk zo hoog oplopen dat het is gaan ontsporen en heeft niemand dat dan gezien? Kan dat dan in deze organisatie? Is deze persoon dan nooit de wacht aangezegd? Allemaal vragen die gaan over werkgedrag en systemen, bedoeld als basis en waarborg voor een goede kwaliteit van zorg.

Jan komt niet uit de zorg. Hij neemt geen blad voor de mond, want zo zit hij in elkaar. Als trainer kijk ik terug op zorgteams die dat juist lastig vinden. Woorden worden op een weegschaal gelegd, of ook weer teruggenomen als de ander ongemakkelijk reageert. “Oh sorry, ik bedoelde het niet zo”.  

Gelukkig hebben veel teams het goed voor elkaar:   een open professioneel werkklimaat, kritisch en waarderend tegelijk.  

Voorwaarde voor een veilige zorgrelatie is een veilig werkklimaat. Een veilig werkklimaat trekt mensen over de streep om de knopen in hun maag te bespreken. Die veiligheid maak je met elkaar, door ruimte in acht te nemen voor systematisch evalueren, elkaar consulteren, intervisie en overdracht.

De acceptatie dat je niet onfeilbaar bent, gaat vooraf aan het delen. Delen is een belangrijke stap om nog meer kwaliteit toe te voegen aan de zorg.

Bewustwording, preventie en soms een daadkrachtige interventie. Dat mag de cliënt verwachten.

 Bronvermelding: In opdracht van het ministerie van VWS is de Leidraad Veilige Zorgrelatie ontwikkeld, die nu nog in concept is en wordt getest. De leidraad geeft handvatten voor een veilige zorgrelatie, bestemd voor de langdurende zorg. Meer informatie is te vinden op www.veiligezorgrelatie.nl

 Enny Keiren (www.ennykeiren.nl) werkt met professionals en managers in de zorg- en nonprofitsector aan:

-          het versterken van hun ondernemerschap

-          persoonlijke en professionele effectiviteit

-          managen van conflict

Daarnaast is zij als vaste discussieleider (joker) verbonden aan de theatergroep Toetstheater, en maakt (ethische) dilemma’s in de zorgpraktijk op een toegankelijke wijze herkenbaar en bespreekbaar.

Het is eerder ouderenmishandeling dan je denkt. Er over praten is het beste dat je kunt doen.

Er over praten, dat wilden de oppositiepartijen in de Tweede Kamer na de uitzending van Zembla op 16 januari j.l. over Ouderenmishandeling. De reactie van staatssecretaris van Rijn (VWS) op kamervragen maakte hen boos:

Van Rijn stelt dat ouderenmishandeling geen relatie heeft met sluiting verz huizen halveren thuiszorg etc. en anders hebben we elkaar niks meer te melden in de toekomst. Zegt hij. Zo! Heb zoiets nog nooit meegemaakt. Miss moet de staats maar weg. (Tweet Fleur Agema)

Ouderenombudsman zegt in Zembla dat bezuinigingen ouderenmishandeling in hand werkt, helaas sluit Van Rijn de ogen, wil er niet over praten (Tweet Renske Leijten).


In het actualiteitenprogramma ZEMBLA zeggen diverse zorgprofessionals dat de bezuinigingen ervoor zorgen dat de kans op ouderenmishandeling groter wordt. De komende jaren wil de overheid 800 van de 2200 zorginstellingen sluiten. Verpleeghuisarts Bert Keizer: 'We duwen ouderen uit overheidsvoorzieningen en duwen ze terug in hun eigen hok, waar we ze veel sterkte toewensen.' Ouderenombudsman Jan Romme vreest dat bezuinigingen en sluitingen tot een toename van ouderenmishandeling zullen leiden, de dure SIRE-campagne ten spijt.

Eind 2012 werkte ik met twee acteurs van het Toetstheater mee aan het actieplan ‘Ouderen in veilige handen’, een project van het ministerie van VWS. De ouderenbonden organiseerden vier regiobijeenkomsten om voorlichting te geven: hoe (h)erken je mishandeling? 
Na een bloemlezing van het regionale Steunpunt Huiselijk Geweld speelden de acteurs drie  casussen interactief uit, waarbij zij het proces van escalatie in beeld brachten, van klein naar groot. De bloemlezing loog er niet om en maakte veel indruk op de zaal met deelnemers. Onze casussen sloten daar op aan en ik ging met de mensen in de zaal in gesprek over wat zij zagen en welke afloop zij zich wensten. De betrokkenheid en openhartigheid troffen mij zeer. 

In ZEMBLA zagen we een schrijnend voorbeeld van ontspoorde mantelzorg. Een ouder, zelfstandig wonend echtpaar, de vrouw aan het dementeren. Op een gegeven moment treft de dochter haar moeder vastgebonden aan en waarschuwt de politie. De man wordt meegenomen zonder te zien wat er met zijn vrouw op dat moment gebeurt. Heel pijnlijk.Ik las in 2012 soortgelijke casussen, dit is echt geen uitzondering. Het mag duidelijk zijn, dat het in deze situatie al ver is geëscaleerd. De harde  interventie door de politie had voorkomen kunnen worden, als er eerder was ingegrepen op zachte wijze. 

Een vergelijkbare casus (geanonimiseerd): Meneer probeert zo goed mogelijk voor mevrouw te zorgen en zo veel mogelijk bij haar te zijn. Maar hij moet ook wel eens de deur uit voor boodschappen. A. is huishoudelijke hulp. Zij komt twee keer in de week. Op een dag vindt ze mevrouw vastgebonden in een stoel. “Hij bindt me wel vaker vast”, zegt mevrouw,  “want ja, stel je voor dat ik thee zet en vergeet het gas uit te doen?” Mevrouw vindt dat A. er maar vooral niet over moet praten, straks moet ze nog naar een bejaardenhuis.
Het schrikbeeld om in een bejaardenhuis te komen terwijl je liefst thuis wilt blijven,  is niet meer zo reëel. Dat loopt zo’n vaart niet tegenwoordig. We hebben er een ander schrikbeeld voor terug, namelijk de ontspoorde mantelzorg.

Dat Zembla deze oudere heer bereid heeft gevonden zijn verhaal te doen is bijzonder, want vindt maar eens iemand die openhartig is over zijn eigen ontsporing. De onmacht is groot, de goede intenties ontaarden in gedrag waarvoor men zich schaamt. “Als het u ook gebeurt, hoeft u zich niet te schamen” staat in de folder van de rijksoverheid. “Dus praat erover met iemand die u vertrouwt. U kunt ook bellen met het Steunpunt Huiselijk Geweld. Dit steunpunt is er speciaal voor u. Ze staan klaar om uw verhaal te horen, geven advies en kunnen u in contact brengen met hulpverleners in uw eigen regio.”

Slaan, schoppen, knijpen, vastbinden, pesten, treiteren, manipulatie,  geen aandacht krijgen, diefstal, gedwongen testamentverandering, weinig geld krijgen, exhibitionisme, iemand op een seksuele manier aanraken…..Dit doen mensen elkaar aan, ook als er niet bezuinigd en gesloten wordt. Daar heeft van Rijn wel een punt. Maar beter een zachte interventie als het nog klein is, dan dat we het laten escaleren en hard in moeten grijpen.

Ik zou er dus maar wel over praten meneer van Rijn, om erger te voorkomen. 



Bekijk hier de aflevering van ZEMBLA

Enny Keiren (www.ennykeiren.nl) werkt met professionals en managers in de zorg- en nonprofitsector aan:

-          het versterken van hun ondernemerschap

-          persoonlijke en professionele effectiviteit

-          managen van conflict

Daarnaast is zij als vaste discussieleider (joker) verbonden aan de theatergroep Toetstheater, en maakt (ethische) dilemma’s in de zorgpraktijk op een toegankelijke wijze herkenbaar en bespreekbaar.